Ocalone życiorysy: Eugeniusza Bodo zniszczyło NKWD. Gdzie spoczywa?
W naszym cyklu “Ocalone Życiorysy” tym razem powrócimy pamięcią do smutnych międzywojennych czasów, które, choć były niezwykle trudne i ponure, obfitowały w niesamowite talenty artystyczne. Przypomnijmy zatem postać Eugeniusza Bodo, który swoje życie zakończył w sowieckim łagrze.
Kim był Eugeniusz Bodo?
Eugeniusz Bodo przyszedł na świat w 1899 roku w Genewie jako pól-Polak i pół-Szwajcar. Było to jednak jego pseudonim artystyczny, bowiem naprawdę nazywał się Bohdan Eugene Junod. Skąd zatem pomysł, by przyjąć taki przydomek? Stanowił on na połączenie dwóch pierwszych liter własnego imienia oraz trzeciego imienia matki - szlachcianki Jadwigi Anny Doroty Dylewskiej.
Jego ojcem był Teodor Junod i jak się okazuje, to właśnie po nim odziedziczył artystyczne zacięcie. Senior rodu zarabiał na życie poprzez wyświetlanie filmów i prowadzenie variétés. Założył również w Łodzi kino-teatr Urania.
Eugeniusz Bodo, choć swoją karierę rozpoczynał od grania na scenie, popularność zyskał dzięki kinie. Jego ekranowy debiut miał miejsce w 1925 roku, gdy wziął udział w niemym obrazie “Rywale”. Szybko okazało się, że publiczność go uwielbia. Był utalentowanym artystą, wcielał się zarówno w amantów, jak i postacie dramatyczne, a także kinowe. Nie bał się odważnych scen - można go było spotkać nawet w damskim przebraniu.
Do tego również śpiewał - być może niektórzy do tej pory nucą jego przedwojenne szlagiery, np. “Już taki jestem zimny drań” czy “Umówiłem się z nią na dziewiątą”.
Wojenna twórczość Eugeniusza Bodo
Lata świetność Eugeniusza Bodo przypadły na czas przedwojenny. Gdy jednak nastała mobilizacja 30 sierpnia 1939 roku, wraz z innymi ochotnikami ruszył, by w Warszawie kopać rowy przeciwlotnicze. W obawie o swoje zdrowie i życie wyprowadził się do Lwowa, gdzie został wziętym konferansjerem, a także występował w teatrze Tea Jazz.
W języku rosyjskim, który znał biegle, nagrywał także swoje piosenki, miał nawet swoje tournee po ZSRR. Po jednym z nich postanowił opuścić ten kraj i wyemigrować do USA. Podjął wszelkich działań, by tak się stało, w tym złożył potrzebne dokumenty. Wówczas nawet nie spodziewał się, że ta decyzja będzie tragiczna w skutkach.
Eugeniusz Bodo stracił życie w sowieckim łagrze
Gdy Eugeniusz Bodo złożył odpowiednie dokumenty, które pomogłyby mu w dostaniu się do USA, ujawnił swoje szwajcarskie obywatelstwo. 26 czerwca 1941 roku został aresztowany przez NKWD, a następnie wywieziony do Moskwy, a po dwóch tygodniach został osadzony w więzieniu w Ufie. Przyczyną tych działań miało być odkrycie paszportu szwajcarskiego, co sprawiło, że artysta został podejrzany o szpiegostwo.
Był przesłuchiwany, a następnie skazany na pięć lat ciężkiego obozu wychowawczego, gdzie został osadzony jako element społecznie niebezpieczny. Podejmowane próby uwolnienia Eugeniusza Bodo spełzły na niczym, a władze sowieckie uznawały je jako kolejny dowód na potwierdzenie ich oskarżeń.
Artysta 14 maja 1943 roku został przetransportowany do ciężkiego łagru znajdującego się w Kotłasie, a zaledwie miesiąc później zdiagnozowano u niego pelagrę, która mogła u niego wystąpić na skutek głodu, wyniszczenia organizmu i ciężkiej pracy. Zmarł 7 października 1943 roku, a jego ciało znalazło się w zbiorowej mogile.
Eugeniusz Bodo pod koniec 1991 roku na podstawie artykułu 3. Ustawy Federacji Rosyjskiej “O Rehabilitacji Ofiar Politycznych Represji” został zrehabilitowany przez rosyjskie władze. 20 lat później na cmentarzu Makaricha w Kotłasie został odsłonięty pamiątkowy pomnik, który jednocześnie jest jego symboliczną mogiłą.
